Kamu Davası Nedir?

1. Tanım ve Kavramsal Çerçeve
Ceza muhakemesinde kamu davası, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe oluşturulduğu kanaatine dayalı olarak iddia makamı olan Cumhuriyet Savcısı tarafından açılan davalardır. Hukuki açıdan, şikayet veya ihbar yoluyla duyulan suç iddialarına ilişkin tüm ceza davaları, kamu davası niteliği taşır. Bu demektir ki, savcılık tarafından açılan her ceza davası; savcının iddia makamı olarak görev yapması ve kamu yararını gözetmesi nedeniyle “kamu davası” olarak değerlendirilir.
Suçun soruşturma aşamasında, şüpheliye ilişkin yeterli delil toplanırsa, Cumhuriyet Savcısı bu deliller ışığında bir iddianame düzenler. İddianamede, suçun işlendiği hususları, suçun meydana geldiği yer ve zamanı, delilleri, sanığın kimliği ve varsa müdafii ile ilgili tüm bilgileri eksiksiz bir şekilde ortaya koyar. Bu iddianame, savcının görevini yerine getirerek ceza mahkemesine sunduğu belgeler arasında yer alır.
2. Kamu Davasının Açılması Süreci
2.1. Soruşturmanın Başlatılması
Kamu davası açılmadan önce, Cumhuriyet Savcısı, ihbar, şikayet veya başka kaynaklardan edinilen bilgiler ışığında, şüpheli hakkında soruşturma başlatır. CMK’nın 160. maddesi gereğince, suç işlendiği izlenimi elde edildiğinde, savcı derhal soruşturmayı başlatır ve olayın gerçeğini araştırmak üzere adli kolluk görevlileriyle işbirliği yapar. Bu aşamada toplanan deliller, davanın açılma gerekçesi için kritik rol oynar.
2.2. Delillerin Değerlendirilmesi ve İddianame Düzenlenmesi
Soruşturma evresi sonunda, toplanan delillerin suçun işlendiğine dair yeterli şüphe oluşturması durumunda Cumhuriyet Savcısı, bir iddianame düzenleyerek kamu davasını açar (CMK m.170/2). İddianame, şüphelinin kimliği, müdafii, mağdurun veya suçtan zarar görenin kimliği, suçun işlendiği yer ve zaman, deliller ve uygulanması gereken kanun maddeleri gibi bilgileri içerir. Savcı, delillerin yetersizliği ya da kovuşturma için elverişli koşulların bulunmaması hâllerinde ise “kovuşturmaya yer olmadığına” karar vererek dava açılmasını engelleyebilir (CMK m.172/1).
2.3. Kamu Davasının Takibi ve Savcının Yetkisi
Kamu davasının açılması, savcılık tarafından yürütülen bütün soruşturma ve kovuşturma süreçleri boyunca mecburiyet ilkesine bağlıdır. Suç işlendiği kanaatine varılan her durumda savcının davayı açma, delilleri toplama ve yargılamayı takip etme yükümlülüğü bulunmaktadır. Ancak bazı hallerde, savcının kamu davasını açma konusunda takdir yetkisi mevcuttur. Örneğin:
- Şahsi Ceza Sebepleri: Suçun işlendiği koşullar, sanığın daha önce benzer bir suçtan cezalandırılmamış olması gibi unsurlar göz önüne alınarak savcı, kamu davasını açmama kararı verebilir (KYOK – Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar).
- Etkin Pişmanlık: Şüphelinin etkin pişmanlık göstermesi ve bu durumun suçun cezasını hafifleteceği kanaatine varılması durumunda, savcı kovuşturmaya yer olmadığına karar verebilir.
- Kamu Davasının Ertelenmesi: Bazı suçlarda, yeterli şüphe bulunmasına rağmen kamu davasının açılmasının ertelenmesi takdir yetkisi kapsamında değerlendirilebilir (CMK m.171).
3. İddianamenin İçeriği ve Unsurları
Kamu davası açan iddianame, suçun maddi gerçeğini ortaya koyma amacı güder. İddianamenin üst kısmında “Davacı: K.H.” ifadesi yer alır; burada “K.H.” kısaltması, “Kamu Hukuku” anlamına gelmektedir. İddianamede bulunması gereken temel unsurlar şunlardır:
- Şüphelinin Kimliği: Adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve diğer kimlik bilgileri.
- Müdafiinin Bilgileri: Sanığın savunmasını üstlenecek müdafiinin adı, soyadı ve baro sicil numarası.
- Mağdur veya Suçtan Zarar Görenin Bilgileri: Maktul, mağdur ya da suçtan zarar görenin kimlik bilgileri; gerekirse vekil bilgileri.
- Olayın Zaman ve Yeri: Suçun işlendiği yer, tarih ve saat.
- Delillerin Sunumu: Toplanan delillerin özet açıklaması, tanık ifadeleri ve diğer iddianame unsurları.
- Uygulanacak Kanun Maddeleri: Suçun hangi kanun maddelerine göre değerlendirileceği ve öngörülen ceza.
- Tutukluluk veya İdari Tedbirler: Şüphelinin tutuklu olup olmadığı, tutuklama ya da adli kontrol tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığı gibi bilgiler.
İddianamenin sonuç kısmında, sanığın suç işlediği yönündeki maddi gerçeğe dayalı olarak, öngörülen ceza ve güvenlik tedbirleri açıkça belirtilir.
4. Kamu Davasının Amacı ve İşlevi
Kamu davasının temel amacı, suç işlendiği iddiasının maddi gerçeğini deliller ışığında ortaya çıkarmaktır. Bu amacın yanında, kamu yararını korumak, mağdurun zararlarını gidermek ve toplumsal düzeni sağlamak da kamu davasının işlevleri arasındadır.
- Adil Yargılanma: Savcılık, suçun işlendiği kanaatine vardığında soruşturma ve kovuşturmayı başlatarak, adaletin tesisi için gerekli tüm işlemleri yürütür.
- Kamusal Görev: Kamu davası, yalnızca mağdurun değil, toplumun genel çıkarlarını koruyan bir işlev görür; bu nedenle, şikayete bağlı olsun veya olmasın tüm ceza davaları kamu davası olarak kabul edilir.
- Mecburilik İlkesi: Suç işlendiği takdirde savcılığın soruşturma başlatma ve davayı açma yükümlülüğü, ceza muhakemesinde mecburiyet ilkesiyle desteklenir.
5. Kamu Davasının Açılmasında Savcının Takdir Yetkisi
Cumhuriyet Savcısı, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe oluştuğu kanaatine vardığında kamu davasını açmak zorundadır. Ancak, bazı durumlarda savcının kamu davası açmama veya açılmasını erteleme konusunda takdir yetkisi bulunmaktadır:
- Şahsi Cezasızlık Sebepleri: Belirli durumlarda (örneğin, ailevi durumlar veya suçun işleniş şartlarına göre) savcı, sanığın daha önce benzer suçlardan cezalandırılmamış olması gibi gerekçelerle kamu davasını açmayabilir.
- Etkin Pişmanlık ve Uzlaşma: Etkin pişmanlık gösteren ya da uzlaşmaya varılan durumlarda, savcı kovuşturmaya yer olmadığına karar verebilir.
- Erteleme Kararı: Üst sınırı üç yıl veya daha az hapis cezası gerektiren suçlarda, yeterli şüphe bulunmasına rağmen dava açılmasının ertelenmesi kararı verilebilir.
Bu tür takdir yetkileri, CMK’nın 171 ve 172. maddelerinde düzenlenmiş olup, savcılığın somut olayı değerlendirme ve kamu yararını gözetme yetkisini ortaya koyar.
6. Kamu Davası Sürecinde Katılım ve Şikayetten Vazgeçme
6.1. Kamu Davasına Katılma
Kamu davasında, mağdur ve suçtan zarar görenler belirli şartlar altında davaya katılma hakkına sahiptir. CMK’nın ilgili maddeleri uyarınca:
- Katılan Şahıslar: Mağdur, suçtan zarar gören gerçek ve tüzel kişiler, kanuni temsilcileri ya da vekilleri, davaya katılarak kamu davasının sonucuna itiraz edebilir.
- Katılımın Şartları: Davaya katılma talebi, mahkeme tarafından usulüne uygun biçimde bildirilmelidir. Katılma talebi, duruşma esnasında veya yazılı dilekçe ile gerçekleştirilebilir.
- Şikayetten Vazgeçme: Takibi şikayete bağlı suçlarda, mağdurun şikayetinden vazgeçmesi kamu davasının düşmesine yol açar. Ancak sanığın da bu vazgeçmeyi kabul etmesi durumunda, kamu davası düşer.
6.2. Kamu Davasında Şikayetten Vazgeçme
Şikayetten vazgeçme, mağdurun suçtan zarar gördüğünü belirtmesi sonrasında, dava sürecinde mağdurun artık şikayet etmeyi bırakması anlamına gelir. Bu durumda, takibi şikayete bağlı suçlarda dava düşebilir; fakat takibi şikayete bağlı olmayan suçlarda kamu davası devam eder.
- İçtihatlar: Yargıtay içtihatları, mağdurun şikayetten vazgeçmesinin kamu davasını düşürebileceğini, ancak bunun sanık hakkındaki diğer suçlara sirayet etmemesi gerektiğini belirtir.
7. Yetkili Mahkeme ve Kamu Davasının Yargılanması
7.1. Kamu Davasını Açan ve Yöneten Mahkeme
Kamu davası açma görevi Cumhuriyet Savcısı’na aittir. Savcı, suçun işlendiği kanaatine vardığında ilgili iddianameyi düzenleyip, davayı açar.
- Görevli Mahkeme: Kamu davası, suçun işlendiği yer ve suçun türüne göre görevli ceza mahkemesinde açılır. Örneğin, İstanbul’un Bakırköy ilçesinde gerçekleşen bir nitelikli dolandırıcılık suçu için savcı, Bakırköy Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açar.
- İçtihatlar ve Uygulama: Mahkeme, savcılık tarafından sunulan iddianameyi, toplanan delilleri ve ilgili yasal düzenlemeleri esas alarak davayı yargılar. Kamu davası, suçun kamusal niteliği ve mecburiyeti ilkesi gereği, adaletin sağlanması için sonuna kadar takip edilir.
7.2. Kamu Davasının Yargılanmasının Amacı
Kamu davasının temel amacı, suç iddiasına ilişkin maddi gerçeği ortaya çıkararak adil yargılamayı gerçekleştirmektir. Bu süreç, sadece mağdurun değil, toplumun genel çıkarlarının korunmasına hizmet eder.
- Adaletin Tesisi: Suçun işlendiğine dair delillerin titizce incelenmesi ve sanığın haklarının korunması;
- Kamusal Görev: Her ceza davası kamu davası niteliği taşıdığından, davanın açılması ve yargılanması savcının kamu yararına hareket etmesinin bir gereğidir.
8. Sonuç
Kamu davası, ceza muhakemesi sisteminin temel taşlarından biri olup, suçun işlendiğine dair maddi gerçeği ortaya çıkarma ve toplumsal adaleti sağlama amacı taşır. Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya şikayet yoluyla edindiği bilgiler doğrultusunda soruşturma başlatarak, yeterli delil toplanması durumunda iddianame düzenler ve kamu davasını açar. Açılan davada, sanığın kimliği, müdafi, mağdur, olayın gerçekleştiği yer ve zaman, deliller gibi unsurlar eksiksiz olarak iddianamede yer alır. Davaya katılma, şikayetten vazgeçme gibi hususlar da yargılamanın seyrini etkilerken, kamu davası açılmasında savcının takdir yetkisi ve görev mecburiyeti belirleyici rol oynar.
Bu makale, güncel mevzuat, CMK’nın ilgili maddeleri (160, 170, 172, 234, 237, 238 ve diğer ilgili düzenlemeler) ve yargı içtihatları ışığında hazırlanmış olup, kamu davasının açılması, yürütülmesi ve davaya katılma konularında kapsamlı bilgiler sunmaktadır.
⚖️ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Kamu Davası Cezaları Nelerdir?
Kamu davası kapsamında açılan ceza davalarında, sanık hakkında verilen ceza türleri suçun niteliğine, delillerin ağırlığına ve ilgili yasal düzenlemelere göre çeşitlilik gösterir. Genel olarak kamu davası sonucunda verilebilecek cezalar şunlardır:
- Hapis Cezası: Suçun ağırlığına göre kısa süreli hapis cezalarından uzun süreli ağır cezalara kadar değişir. Hafif suçlarda birkaç aydan başlayıp, ağır suçlarda on yıl, hatta müebbet hapis cezası verilebilir.
- Adli Para Cezası: Sanığın ekonomik durumuna ve suçun işleniş biçimine göre günlük veya toplam tutar üzerinden hesaplanır.
- Güvenlik Tedbirleri: Suçun tehlikeli bulunması halinde, ceza yerine ya da ceza ile birlikte, sanığın belirli tedbirler çerçevesinde kontrol altında tutulması öngörülebilir (örneğin, belirli yerlere gidememe, seyahat yasağı vb.).
- Tutuklama Yerine Uygulanan Diğer Tedbirler: Adli kontrol tedbirleri (örneğin, ev hapsi, konutu terk etmeme) da ceza davasının sonucunda öngörülen alternatif yaptırımlar arasındadır.
- Beraat veya Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı: Delillerin yetersiz bulunması halinde sanık beraat eder ya da dava, ceza verilmesine yer olmadığı kararıyla sonuçlanır.
Kamu Davası Ne Demek?
Kamu davası, suç işlendiği iddiasıyla Cumhuriyet Savcısı tarafından açılan, kamu yararını gözeten ceza davalarıdır.
- Kamu Davası Niteliği: Savcılık, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe oluştuğu kanaatine vardığında, mağdurun şikayeti olsun ya da olmasın kamu davası açar.
- Halka Açıklık: Tüm ceza davaları kamu davası olarak kabul edilir; dolayısıyla dava, kamu düzenini ve toplumsal güveni korumayı amaçlar.
“Hakkımda Kamu Davası Açılmış” Ne Demek?
“Hakkımda kamu davası açılmış” ifadesi, kişinin suç işlediği iddiasıyla Cumhuriyet Savcısı tarafından resmi soruşturma başlatıldığını ve ceza mahkemesinde dava açıldığını belirtir.
- Sonuçları: Bu durum, sanığın artık resmi yargılamanın konusu olduğu ve yargı sürecinde savunma hakkını kullanması gerektiği anlamına gelir.
- Hakların Korunması: Sanık, dava sürecinde adil yargılanma hakkı kapsamında avukat tarafından temsil edilir ve yargılamanın tüm aşamalarında haklarını savunabilir.
Kamu Davası Nasıl Sonuçlanır?
Kamu davası sonucunda mahkeme, delillerin değerlendirilmesi ve yargılama sürecinin tamamlanması neticesinde nihai bir karar verir. Sonuçlar genel olarak şu şekilde ortaya çıkar:
- Mahkumiyet Kararı: Suçun işlendiğine dair yeterli delil bulunursa, sanık hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
- Beraat Kararı: Delillerin yetersiz olması veya sanığın suç işlemediğinin ispatlanması durumunda, sanık beraat eder.
- Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı: Suçun işlenmiş olsa dahi, ceza infazının kamu yararına olmayacağı kanaatine varılırsa, ceza verilmesine yer olmadığına karar verilir.
- Davanın Düşmesi: Özellikle takibi şikayete bağlı suçlarda, mağdurun şikayetten vazgeçmesi ya da dava zamanaşımının gerçekleşmesi durumunda dava düşebilir.
Kamu Davası Nasıl Kapanır?
Kamu davası, nihai kararın kesinleşmesi ile kapanır.
- Kararın Kesinleşmesi: Mahkeme, verilen kararı (mahkumiyet, beraat, ceza verilmesine yer olmadığı kararı vb.) kesinleştirir.
- İstinaf ve Temyiz Süreci: Eğer davada istinaf veya temyiz başvurusu yapılmamışsa, karar kesinleşir ve dava kapanır.
- Resmi Tebliğ: Kararın usulüne uygun tebliğ edilmesi ve itiraz sürelerinin geçmesi, davanın kapanması için gereklidir.
Kamu Davası Ne Kadar Sürer?
Kamu davasının süresi, suçun niteliği, delillerin karmaşıklığı, yargılamanın takvimi ve davanın hangi mahkemede görüldüğüne bağlı olarak değişir.
- Kısa Süreli Davalar: Hafif suçlarda ve basit davalarda süreç aylar içerisinde sonuçlanabilir.
- Uzun Süreli Davalar: Ağır suçlarda veya çok taraflı, karmaşık delillerin bulunduğu davalarda süreç yıllarca sürebilir.
- İstinaf ve Temyiz Aşamaları: İstinaf ve temyiz aşamaları davanın süresini uzatabilir; bu durum, yargı sürecinin nihai karara bağlanmasını geciktirebilir.
“Eşimi Dövdüm Kamu Davası Açıldı” Ne Demek?
Bu ifade, kişinin eşine yönelik fiziksel saldırı nedeniyle suçlandığı ve Cumhuriyet Savcısı tarafından kamu davası açıldığı anlamına gelir.
- Aile İçi Şiddet: Aile içi şiddet suçları, toplumsal hassasiyet nedeniyle özellikle kamu davası kapsamında ele alınır.
- Cezai Yaptırımlar: Bu tür davalarda, fail hakkında hapis cezası, adli para cezası veya güvenlik tedbirleri gibi çeşitli yaptırımlar uygulanabilir.
- Mahkeme Süreci: Dava, iddiaların ve delillerin titiz bir şekilde incelenmesi ile yargılanır; sanığın savunma hakkı korunarak, davanın adil bir şekilde sonuçlandırılması hedeflenir.
Kamu Davası En Fazla Kaç Yıl Ceza Verilir?
Kamu davasında verilecek ceza süresi, işlenen suçun türü ve ağırlığına göre yasalarda belirlenmiştir.
- Hafif Suçlar: Basit suçlarda, öngörülen ceza süreleri genellikle birkaç aydan birkaç yıla kadar değişir.
- Ağır Suçlar: Ağır suçlarda ise, ceza süresi on yıl, müebbet hapis veya yaşam boyu hapis gibi cezalar şeklinde öngörülmektedir.
Kanuni Sınırlamalar: Her suç için belirlenen maksimum ceza, ilgili kanun maddelerinde açıkça düzenlenmiştir. Dolayısıyla, “kamu davası” genel bir kavram olup, verilecek ceza süresi suçun niteliğine göre değişiklik gösterir.
Yazılarımıza ulaşmak için aşağıdaki bağlantıları kullanabilirsiniz:
- Arabuluculuk Nedir
- Araç Değer Kaybı Tazminatı
- İhtiyaç Nedeniyle Tahliye Davası
- İtirazın İptali Davası Nedir
- 10. Yargı Paketi Düzenlemesi
- Adli Kontrol Tedbiri
- Araç Kilometre Düşürme Suçu
- Cinsel Taciz Suçu ve Cezası
- Kira Bedelinin Tespiti Davası
- Kira Uyarlama Davası
- Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme ve Uygulaması
- Ceza Hukukunda Temyiz
- Ceza Muhakemesinde Deliller
- Elektronik Kelepçe Nedir
- Hakaret Suçu ve Cezası
- Hapis Cezasının Ertelenmesi
- Kira Uyarlama Davası
- Menfi Tespit Davası
- Munzam Zarar Nedir
- Muvazaa Nedir
- Sebepsiz Zenginleşme Davası
- Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme
- 10. Yargı Paketi Düzenlemesi
- Adli Para Cezası
- Elektronik Kelepçe Nedir
- Ceza İstinaf Yolu
- Ceza Hukukunda Temyiz
- İzmir Ceza Avukatı
- Ceza İstinaf Yolu
- Gizli Soruşturmacı Nedir
- Hırsızlık Suçu ve Cezası
Profesyonel Hukuki Destek İçin Bizimle İletişime Geçin
Bu süreçte hukuki destek almak, ayrıca dilekçenizi hazırlatmak veya süreci hızlandırmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Deneyimli ekibimiz, tüm hukuki süreçlerde size yardımcı olmaya hazırdır.
Hemen bizimle iletişime geçin ve süreci profesyonelce yönetin!