Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması, HAGB, Ceza Muhakemesi Kanunu HAGB, Kefaletle Serbest Kalma, Adli Kontrol Tedbiri, Hapis Ceza HAGB, Adli Para Cezasında HAGB, HAGB Şartları, HAGB İtiraz ve İstinaf, Kanun Yararına Bozma,

1. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Nedir?

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB), ceza muhakemesinde mahkemenin, sanık hakkında verdiği cezanın, belirli koşulların sağlanması halinde, infazını erteleyerek sanığa rehabilitasyon ve topluma yeniden entegrasyon şansı tanımasıdır. Bu uygulama sayesinde, mahkumiyet hükmü sanık hakkında kesin sonuç doğurmadan, denetim süresi boyunca sanığın davranışları göz önünde bulundurulur. Eğer sanık denetim süresi boyunca yasal yükümlülüklerini yerine getirir ve yeniden suç işlemeyecekse, hüküm açıklanmadan dava düşer; aksi halde ceza açıklanarak infaz edilir.

2. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Kanuni Düzenlemesi

HAGB kararı, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında düzenlenir. Özellikle CMK’nın 231. maddesi, HAGB’nin esasını ortaya koyar. Bu maddeye göre, sanık hakkında hüküm verildikten sonra, mahkeme; belirli şartların yerine getirilmesi durumunda, sanığın ceza infazının ertelenmesi ve denetim altına alınması için hükmün açıklanmasını geri bırakabilir.

  • Kanuni Dayanak:CMK’nın 231. maddesi ile birlikte, ilgili içtihatlar ve ek düzenlemeler HAGB’nin koşullarını ve uygulama usulünü belirler.
  • Özel Düzenlemeler: HAGB kararı, suçun niteliği, sanığın daha önceki sicili, mağdurun zararlarının giderilmesi ve sanığın toplumsal rehabilitasyonunun sağlanması gibi unsurlara bağlı olarak verilir.

3. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Şartları

HAGB kararının verilebilmesi için mahkemenin değerlendirmesi gereken temel şartlar şunlardır:

3.1. Suçun Niteliği ve Ceza Süresi

  • Hapis Ceza Şartı: HAGB kararı, genellikle 2 yıl veya daha az hapis cezası verilen davalarda uygulanır. Sanık hakkında verilen cezanın miktarı, HAGB’nin uygulanması için ön koşul olarak değerlendirilir.
  • Adli Para Cezası: Sanığa doğrudan adli para cezası hükmedilmişse, bu cezanın hapis cezasından çevrilebilmesi halinde HAGB uygulanamaz. Ancak, sanığa doğrudan adli para cezası verildiyse, HAGB kapsamında değerlendirme yapılabilir.

3.2. Sanığın Önceki Sicili

  • Kasıtlı Suçlardan Mahkumiyet: Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan kesinleşmiş mahkumiyeti bulunuyorsa, HAGB kararı verilemez.
  • Taksirle İşlenen Suçlar: Taksirle işlenen suçlarda ise sanığın sicili, HAGB’nin uygulanmasına engel teşkil etmez.

3.3. Mağdurun Zararlarının Giderilmesi

  • Zararın Tazmini: Sanığın işlediği suç nedeniyle mağdur veya kamu zararının giderilmesi, HAGB kararı için önemli şartlardan biridir. Zararın aynen iadesi veya tazmin suretiyle giderilebilmesi, mahkemenin HAGB kararını verirken değerlendirdiği hususlardandır.

3.4. Sanığın Davaya Uygun Davranması

  • Denetim Süresi: HAGB kararı verildiğinde, sanık belirlenen denetim süresi boyunca, suç işlemeyeceğine ve mahkemenin belirlediği diğer yükümlülüklere (örneğin, düzenli başvuru, konutta kalma vb.) uyacağına dair kanaatine varılmalıdır.

4. Hapis Cezasında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Hapis cezası verilen sanıklar için HAGB uygulaması, sanığın ceza infazını erteleyerek, denetim süresi boyunca davranışlarının izlenmesini sağlar.

  • Denetim Süresi: Genellikle 5 yıl süreyle uygulanır; bu süre zarfında sanığın yeniden suç işlememesi durumunda, hüküm ortadan kalkar.
  • İhlal Durumu: Denetim süresi içinde sanık, yükümlülüklere aykırı davranır veya yeni bir suç işlerse, mahkeme hükmü açıklayarak cezanın infazına karar verir.
  • Avantajları: HAGB kararı, sanığın adli sicilinde kalıcı bir kayıt oluşturmaz ve rehabilitasyon süreci boyunca topluma entegre olma şansı tanır.

5. Adli Para Cezasında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Adli para cezası, sanığa doğrudan uygulanabileceği gibi hapis cezasından çevrilebilen bir yaptırım olarak da öngörülür.

  • Uygulama Koşulları: Adli para cezası için HAGB kararı verilebilmesi, sanığın doğrudan ceza olarak para cezası verildiği durumlarda geçerlidir. Ancak, hapis cezasından adli para cezasına çevrilmiş kararlar HAGB kapsamında değerlendirilmez.
  • Özellikler: Adli para cezasında, sanığın ceza ödemesi yapması ve bu ödemelerin, ceza infazı sırasında güncel ekonomik göstergelere göre hesaplanması esas alınır.
  • Farklılıklar: Hapis cezasında olduğu gibi, adli para cezası da sanığın toplumsal durumunu ve mağdurun zararlarını karşılamaya yönelik bir araçtır.

6. Kimler İçin Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilebilir?

HAGB kararı, aşağıdaki unsurlar sağlandığında sanık hakkında verilebilir:

  • Suçun Niteliği ve Ceza Süresi: 2 yıl veya daha az hapis cezası verilen davalarda uygulanır.
  • Sanığın Sicili: Sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkumiyeti bulunmamalıdır.
  • Mağdur Zararları: Suçtan kaynaklanan maddi zararların tazmini veya giderilmesi sağlanmış olmalıdır.
  • Gelecekte Suç İşlememe İhtimali: Mahkeme, sanığın denetim süresi boyunca tekrar suç işlemeyeceği kanaatine varmalıdır.
  • Ek Şartlar: Mahkeme, sanığın meslekî, eğitimsel durumunu ve kişilik özelliklerini de dikkate alır.

7. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Nasıl Bozulur?

HAGB kararı, denetim süresi içinde sanığın yükümlülüklere aykırı hareket etmesi veya kasıtlı yeni bir suç işlemesi durumunda açıklanır:

  • İhlal Durumu: Sanık, belirlenen denetim şartlarını yerine getirmezse, mahkeme yeniden duruşma açarak HAGB kararını ortadan kaldırır ve hükmü açıklar.
  • Yargı Denetimi: HAGB kararına karşı yapılan itiraz veya istinaf yoluyla, üst mahkemeler de hükmün açıklanmasının gerekçelerini inceleyip bozma kararı verebilir.
  • Sonuç: İhlal nedeniyle hükmün açıklanması halinde, sanık hakkında verilen ceza infaz edilir; aksi halde denetim süresi sonunda dava düşer.

8. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtiraz ve İstinaf

HAGB kararlarına karşı doğrudan istinaf veya temyiz yoluna başvurulamaz; ancak istinaf aşamasında, sanık veya müdafi, denetim süresi içinde gerçekleşen ihlalleri gerekçe göstererek, karara itiraz edebilir.

  • İtiraz Süreci: HAGB kararına karşı yapılan itirazlar, hükmün açıklanması gerekçelerine ilişkin usul ve maddi hataların bulunması durumunda değerlendirilir.
  • Kanun Yararına Bozma: HAGB kararı kesinleşmişse, kanun yararına bozma yoluna başvurarak hükmün yeniden incelenmesi sağlanabilir.

9. Hükmün Açıklanmasından Sonra İtiraz Başvurusu

HAGB kararının tebliğinden sonra, sanık veya müdafi tarafından belirlenen süre içinde (genellikle iki hafta) itiraz başvurusu yapılabilir. Bu başvuru, sanığın denetim süresi boyunca işlediği ihlaller veya yükümlülüklere uyulmaması durumunda gündeme gelir.

  • Usul İncelemesi: İtiraz, yalnızca usul hataları ve açıklanması geri bırakılan hükmün koşullarının sağlanıp sağlanmadığı yönünde incelenir.
  • Hukuki Sonuç: İtiraz kabul edilirse, hüküm açıklanır; aksi halde denetim süresi tamamlanırsa dava düşer.

10. HAGB Kararı Aleyhine Kanun Yararına Bozma Başvurusu

HAGB kararı, bazı durumlarda kanun yararına bozma yoluyla da incelenebilir. Bu başvuru,

  • Hükmün Hukuki İncelemesi: HAGB kararının, sanığın hakları, mağdurun zararları ve toplumsal rehabilitasyon açısından hukuka uygunluğu denetlenir.
  • Uygulama Şartları: Mahkeme, HAGB kararının koşullarının tam olarak sağlanıp sağlanmadığını; sanığın yeniden suç işlememe durumunu, mağdur zararlarının giderilip giderilmediğini değerlendirir.
  • Bozma Sonucu: Eğer bozma başvurusu kabul edilirse, dosya yeniden incelenir ve hüküm açıklanır; aksi takdirde HAGB kararı kesinleşir.

Sonuç

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı, sanığın ceza infazı sürecinde belirli koşullar altında cezasının açıklanmasını erteleyerek, rehabilitasyon ve topluma entegrasyon şansı tanıyan önemli bir uygulamadır. CMK’nın ilgili maddeleri doğrultusunda, HAGB’nin uygulanması; suçun niteliği, sanığın sicili, mağdur zararlarının giderilmesi ve sanığın denetim süresi boyunca yükümlülükleri yerine getirmesi şartlarına bağlıdır. Mahkeme, bu kriterlerin sağlanması halinde, sanığın cezasını açıklamadan denetim süresi başlatır; ancak yükümlülüklere uyulmaması veya yeni suç işlenmesi halinde hükmü açıklayarak ceza infazına karar verir.

Bu makale, HAGB’nin hukuki dayanağını, uygulama esaslarını, sanığa getirdiği avantajları ve itiraz yollarını kapsamlı biçimde ele almaktadır. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması konusunda daha detaylı bilgi ve hukuki destek almak için, deneyimli ceza avukatlarımızla iletişime geçebilirsiniz.

⚖️ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

HAGB kararı verilebilmesi için mahkemenin göz önünde bulundurduğu şartlar genel olarak şu şekilde sıralanır:

  • Ceza Süresi: Sanık hakkında verilen cezanın 2 yıl veya daha az olması,
  • Önceki Sicil: Sanığın daha önce kasıtlı suçtan mahkum olmamış olması,
  • Mağdur Zararlarının Giderilmesi: Suçtan doğan maddi zararların giderilmesinin sağlanması,
  • Gelecekte Suç İşlememe İhtimali: Mahkeme, sanığın denetim süresi boyunca yeniden suç işlemeyeceğine dair kanaatine varmalıdır,
  • Kişisel ve Sosyal Durum: Sanığın meslek, eğitim ve kişilik özellikleri de değerlendirilir.

HAGB kararı kapsamında, sanığın denetim süresi genellikle 5 yıl olarak belirlenir. Bu sürenin sonunda şu durumlar gündeme gelebilir:

  • Başarıyla Uygulanırsa: Eğer denetim süresi boyunca sanık, yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmiş ve yeniden suç işlememişse, HAGB kararı otomatik olarak ortadan kalkar ve dava düşer. Bu durumda sanığın ceza infazı gerçekleşmez ve adli siciline bu ceza işlenmez.
  • İhlal Varsa: Denetim süresi sonunda sanık yükümlülükleri ihlal etmiş veya kasıtlı bir suç işlemişse, mahkeme HAGB kararını açıklayarak cezanın infazına karar verir.
  • Yasal Danışmanlık: Süre dolduğunda hangi adımın atılacağı, somut durumun değerlendirilmesi ve içtihatların uygulanmasıyla belirlenir. Bu nedenle, denetim süresi sona erdikten sonra sanık kendisini yeniden değerlendirecek ve gerekirse itiraz veya savunma yollarına başvurmalıdır.

“HAGB kaldırıldı mı?” sorusu, sanığın denetim süresi içinde yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirip getirmediğine bağlıdır.

  • Kaldırılma Durumu: Denetim süresi sonunda, eğer sanık tüm koşulları yerine getirmişse mahkeme HAGB kararını ortadan kaldırır. Bu durumda, sanık hakkında hüküm kesinleşmeden dava düşer ve ceza infazı yapılmaz.
  • Kaldırılmama Durumu: Ancak, sanık yükümlülüklerini ihlal etmiş veya denetim süresi içinde yeni bir suç işlemişse, HAGB kararı kaldırılmaz; bunun yerine hüküm açıklanır ve ceza infazına geçilir.

HAGB kararına uyulmaması durumunda, mahkeme tarafından alınan “açıklama” kararı, sanığın denetim süresi boyunca belirlenen yükümlülüklere aykırı hareket ettiğini gösterir.

  • İhlal Tespiti: UYAP, e-Devlet ve diğer resmi denetim araçları sayesinde sanığın yükümlülüklere uyup uymadığı sürekli olarak izlenir.
  • Açıklama Kararı: Şüpheli, HAGB kapsamında belirlenen şartlardan (örneğin; konutunu terk etmeme, düzenli başvuru yapma) saparsa, mahkeme, denetim süresi içinde yapılan ihlaller doğrultusunda hükmü açıklar.
  • Yaptırım: Bu durumda, sanık hakkında daha önce erteleyen HAGB kararı, yükümlülük ihlali nedeniyle ortadan kaldırılır ve ceza infazına ilişkin karar kesinleşir.

HAGB kararı, belirli şartlar altında sanığın ceza infazını ertelemek amacıyla verilir. Ancak;

  • Tek HAGB Uygulaması: Genel uygulamaya göre, aynı suç için sanık hakkında tek bir HAGB kararı verilir.
  • Çoklu HAGB Durumu: 28.06.2014 tarihine kadar işlenen suçlarda bazı durumlarda birden fazla HAGB kararı verilebilmekle birlikte, son düzenlemeler bu uygulamayı sınırlandırmıştır. Dolayısıyla, aynı suç kapsamında ardışık olarak iki kez HAGB kararı verilmesi, hukuki açıdan mümkün görülmemektedir.
  • İstisnai Durumlar: Farklı suçlar veya sanığın farklı dönemlerde işlediği suçlar için ayrı HAGB kararları söz konusu olabilir, ancak tek bir suç için iki kez HAGB uygulanması genel olarak kabul edilmez.

Aşağıda, HAGB denetim süresinin sona erdiğini belirten örnek bir dilekçe şablonu yer almaktadır. Bu dilekçeyi, somut davanıza göre uyarlayarak kullanabilirsiniz.

ÖRNEK DİLEKÇE

[MAHKEMENİN ADI]
Dosya No: [Dosya Numarası]

TEMYİZ EDEN/SANIK: [Ad Soyad]
Vekili: [Avukat Adı, Baro Sicili]

KONU: Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması (HAGB) Denetim Süresinin Dolması Hakkında Talep

AÇIKLAMALAR:

  1. [Mahkemenin] HAGB kararı, [denetim süresi başlangıç tarihi] itibariyle verildi ve sanık hakkında 5 yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri öngörüldü.
  2. Denetim süresi zarfında sanığın, hükmün belirlediği tüm yükümlülüklere uyduğunun, tekrar suç işlemediğinin ve mağdur zararlarının giderildiğinin tespit edilmesi sonucunda, HAGB süresinin tamamlandığı görülmüştür.
  3. Bu nedenle, 5 yıllık denetim süresinin dolduğuna ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının ortadan kalkması gerektiğine ilişkin kararın verilmesini talep ediyoruz.

SONUÇ VE İSTEM:
Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle;

  1. HAGB kararının denetim süresi dolduğunun tespitine,
  2. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının ortadan kaldırılarak, cezanın düşürülmesine veya dava düşmesine karar verilmesine,

karar verilmesini saygıyla talep ederiz.

[İmza]
[Avukat Adı Soyadı]
[Tarih]

🔗 Yazılarımıza ulaşmak için aşağıdaki bağlantıları kullanabilirsiniz:

Profesyonel Hukuki Destek İçin Bizimle İletişime Geçin

Bu süreçte hukuki destek almak, ayrıca dilekçenizi hazırlatmak veya süreci hızlandırmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Deneyimli ekibimiz, tüm hukuki süreçlerde size yardımcı olmaya hazırdır.

📞 Hemen bizimle iletişime geçin ve süreci profesyonelce yönetin!