Ceza Davalarında Mağdurun Şikayetten Vazgeçmesi Ne Anlama Gelir?

Şikâyete Bağlı Suçlar ve Re’sen Soruşturulan Suçlar Nedir?

Ceza hukukunda suçlar iki ana başlıkta takip edilir:

1. Şikâyete Bağlı Suçlar

Bu suçlar, mağdurun açık bir şekilde şikâyette bulunması hâlinde savcılık makamının soruşturma başlattığı suçlardır. Bu tür suçlarda mağdur, şikayetinden vazgeçerse dava düşebilir.

Örnek:

• Hakaret

• Tehdit (basit tehdit)

• Kasten basit yaralama

• Özel hayatın gizliliğini ihlal

• Konut dokunulmazlığının ihlali

2. Re’sen Soruşturulan Suçlar

Toplum düzenine zarar veren ve kamu düzenini ilgilendiren ağır suçlar mağdur şikâyetçi olmasa bile savcılık tarafından doğrudan soruşturulur. Bu suçlarda mağdurun şikâyetten vazgeçmesi davanın düşmesine neden olmaz.

Örnek:

• Cinsel saldırı (rızaya aykırı)

• Uyuşturucu ticareti

• Yağma (gasp)

• Kasten öldürme

• Çocuk istismarı

Mağdur Ne Zaman Şikâyetten Vazgeçebilir?

Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), mağdurun şikâyetten vazgeçebileceği süreleri düzenlemiştir. Bu süre ve aşamalar şunlardır:

1. Soruşturma Aşamasında: Savcılığa başvurarak şikâyet geri çekilebilir.

2. Kovuşturma Aşamasında: Mahkemeye hitaben bir dilekçe ile veya duruşmada sözlü olarak vazgeçme beyanı yapılabilir.

3. Hükümden Sonra: Karar verildikten sonra yapılan vazgeçme işlemi herhangi bir sonuç doğurmaz.

🔴 Not: Şikâyet hakkı, suçun ve failin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde kullanılmalıdır. Bu sürede yapılmayan şikâyetler geçersiz sayılır.

Şikâyetten Vazgeçme Hangi Durumlarda Davayı Düşürür?

Mağdurun şikâyetten vazgeçmesi, yalnızca şikâyete bağlı suçlarda etkili olur. Bu tür suçlarda:

• Vazgeçme açık ve kesin olmalıdır.

• Mahkemeye veya savcılığa doğrudan yapılmalıdır.

• Sanığın rızası gerekmez.

Şikâyet geri çekilirse mahkeme davayı düşürür. Buna “davanın düşmesi” denir.

📌 Örnek Senaryo:

Bir kişi, komşusuna hakaret ettiği gerekçesiyle şikayet edilir. Mahkeme devam ederken mağdur şikâyetten vazgeçerse, dava düşer. Ancak bu durum re’sen soruşturulan bir suçta söz konusu olamaz.

Şikâyetten Vazgeçmenin Geri Alınması Mümkün mü?

Hayır. Şikâyet hakkı bir defaya mahsustur. TCK m.73/5 gereği:

“Şikâyetten vazgeçme, aynı fiilden dolayı yeniden şikâyet hakkı doğurmaz.”

Yani mağdur bir kere vazgeçtiğinde, artık tekrar aynı suçtan dolayı şikâyetçi olamaz.

Mağdurun Vazgeçmesine Rağmen Dava Devam Eder mi?

Bu durum suça bağlıdır:

• Evet, devam eder: Suç re’sen takip ediliyorsa (örneğin gasp, cinsel saldırı), şikâyetten vazgeçmenin hiçbir etkisi olmaz.

• Hayır, dava düşer: Suç şikâyete bağlıysa (örneğin hakaret), vazgeçme kararı sonrası mahkeme davayı düşürür.

Mağdurla Anlaşma (Uzlaştırma) ve Etkisi

Bazı şikâyete bağlı suçlar uzlaştırma kapsamında olabilir. Bu durumda, mağdur ve sanık uzlaşırsa dava açılmadan kapanabilir.

Ancak uzlaştırma gerçekleşmez ve dava açılırsa, mağdur yine de vazgeçebilir.

Mağdur Vazgeçmezse Ne Olur?

Mağdur şikâyetinden vazgeçmezse ve suç şikâyete bağlıysa:

• Dava açılır.

• Mahkeme suçun sabit olup olmadığını değerlendirir.

• Sanık, suçlu bulunursa ceza verilir.

Şikâyet sürerken sanığın pişmanlığı, uzlaşma girişimi, zararın giderilmesi gibi unsurlar cezada indirim sebebi olabilir.

Sanık Şikâyet Hakkının Kötüye Kullanıldığını İddia Edebilir mi?

Evet. Şikâyet hakkı hukuka uygun kullanılmak zorundadır. Gerçek dışı iddialarla şikâyet yapılırsa, sanık:

• Karşı suç duyurusunda bulunabilir (iftira suçu).

• Manevi tazminat davası açabilir.

Sonuç

Ceza davalarında mağdurun şikâyetten vazgeçmesi önemli sonuçlar doğurabilir. Ancak bu sonuçlar yalnızca şikâyete bağlı suçlar için geçerlidir. Vazgeçme, davayı sona erdirebilir veya hiçbir etki doğurmayabilir. Bu nedenle hukuki destek alınması önemlidir.